Όταν συζητάμε για τη φορολογία στην Ελλάδα, η κυρίαρχη εντύπωση είναι μία: «πληρώνουμε πολλά και παίρνουμε λίγα». Ωστόσο, μια πρόσφατη μελέτη που συγκρίνει φορολογικά συστήματα σε 146 χώρες αποκαλύπτει κάτι που ίσως ξαφνιάσει πολλούς: η Ελλάδα δεν έχει από τους υψηλότερους φορολογικούς συντελεστές, τουλάχιστον όχι άμεσα.

Τι δείχνουν τα νούμερα

Ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής για φυσικά πρόσωπα στην Ελλάδα φτάνει το 44%. Αν και φαινομενικά υψηλός, είναι σημαντικά χαμηλότερος από χώρες όπως:

• Φινλανδία: έως 67%
• Δανία: περίπου 56%
• Αυστρία: έως 55%
• Βέλγιο & Σουηδία: πάνω από 50%

Μάλιστα, σε σύγκριση με άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, όπως η Πορτογαλία (48%) και η Ισπανία (47%), βρισκόμαστε σε ένα πιο “φιλικό” φορολογικό περιβάλλον.

Ο ΦΠΑ και οι έμμεσοι φόροι

Εκεί που η εικόνα αλλάζει αισθητά είναι στους έμμεσους φόρους. Ο ΦΠΑ στην Ελλάδα ανέρχεται στο 24%, από τους υψηλότερους στην Ευρώπη. Για σύγκριση:

• Ολλανδία & Βέλγιο: 21%
• Γερμανία: 19%
• Δανία & Νορβηγία: 25%

Στον ΦΠΑ, προστίθενται και άλλες έμμεσες επιβαρύνσεις: ειδικοί φόροι κατανάλωσης σε καύσιμα, αλκοόλ και καπνό, ο ΕΝΦΙΑ για τα ακίνητα, καθώς και το τέλος επιτηδεύματος και η εισφορά αλληλεγγύης.

Αυτοί οι έμμεσοι φόροι επιβαρύνουν δυσανάλογα τα μεσαία και χαμηλά εισοδήματα, καθώς επιβάλλονται ανεξαρτήτως εισοδηματικής δυνατότητας.

Το κλειδί: Η ανταποδοτικότητα

Ένα βασικό ερώτημα είναι: Τι παίρνει πίσω ο πολίτης για τους φόρους που πληρώνει;

Στις σκανδιναβικές χώρες, ναι μεν οι φόροι είναι υψηλοί, όμως το κράτος προσφέρει δωρεάν ή πλήρως επιδοτούμενες υπηρεσίες σε υγεία, παιδεία, παιδική φροντίδα, μεταφορές και συντάξεις. Έτσι, οι πολίτες δεν χρειάζονται να πληρώνουν για ιδιωτικές υπηρεσίες — κάτι που δεν ισχύει στην Ελλάδα, όπου ένα σημαντικό μέρος των φορολογούμενων στρέφεται στον ιδιωτικό τομέα για βασικές ανάγκες.

Ένας άλλος παράγοντας: Οι κοινωνικές εισφορές

Εκτός των καθαρά φορολογικών επιβαρύνσεων, οι εργοδοτικές και εργατικές εισφορές είναι επίσης σημαντικές. Αν και δεν καταγράφονται πάντα ως «φόροι», επηρεάζουν άμεσα το καθαρό εισόδημα και το κόστος απασχόλησης. Στην Ελλάδα, οι εισφορές παραμένουν υψηλές, περιορίζοντας τόσο την απασχόληση όσο και την αγοραστική δύναμη.

Συμπέρασμα:

Η Ελλάδα, από πλευράς ονομαστικών φορολογικών συντελεστών, δεν βρίσκεται στην κορυφή της λίστας των πιο φορολογικά επιβαρυμένων χωρών. Όμως, οι έμμεσοι φόροι, η χαμηλή ανταποδοτικότητα και οι κοινωνικές εισφορές δημιουργούν την αίσθηση μιας υπέρμετρης φορολογικής επιβάρυνσης.

Ίσως, λοιπόν, το πρόβλημα να μην είναι τόσο το «πόσο» πληρώνουμε, αλλά το «πού» πάνε αυτά που πληρώνουμε.