Η κυριαρχία του αμερικανικού δολαρίου στο παγκόσμιο εμπόριο δεν είναι απλώς νομισματική – είναι δομική. Το χρηματοοικονομικό σύστημα που έχει οικοδομηθεί γύρω από το δολάριο προσφέρει στις ΗΠΑ ένα μοναδικό πλεονέκτημα: να δανείζονται, να εισάγουν και να “ανταλλάσσουν” χαρτιά με πραγματικά αγαθά. Αλλά πώς λειτουργεί αυτός ο μηχανισμός και ποιο είναι το πραγματικό του κόστος;

Το εμπορικό έλλειμμα και η παγκόσμια ανακύκλωση δολαρίων

Οι ΗΠΑ διατηρούν χρόνιο εμπορικό έλλειμμα, εισάγοντας περισσότερα από όσα εξάγουν. Αυτό σημαίνει πως άλλα κράτη καταλήγουν με πλεονάσματα σε δολάρια. Αντί να τα διακρατούν αδρανή, τα επανεπενδύουν στην ίδια την αμερικανική οικονομία, με τρεις βασικούς τρόπους:

Αγορά αμερικανικών μετοχών και άλλων επενδυτικών τίτλων

Τοποθέτηση κεφαλαίων σε αμερικανικά περιουσιακά στοιχεία

Αγορά κρατικών ομολόγων (Treasuries), δηλαδή χρηματοδότηση του ίδιου του αμερικανικού κράτους

Ενδεικτικά:

Ιαπωνία: $1,13 τρισ. σε τίτλους του αμερικανικού δημοσίου

Κίνα: $0,78 τρισ.

Ηνωμένο Βασίλειο: $0,75 τρισ.

Το “μηχανάκι” του χρέους: Πώς οι ΗΠΑ χρηματοδοτούνται με φρέσκο χρήμα

Για να εξυπηρετούν τις χρηματοδοτικές τους ανάγκες, οι ΗΠΑ εκδίδουν δύο τύπους ομολόγων:

1. Εσωτερικής κατανάλωσης: αγοράζονται από την ίδια την Federal Reserve

2. Εξωτερικής κατανάλωσης: πωλούνται σε επενδυτές και κυβερνήσεις του εξωτερικού

Έτσι, η Αμερική “τυπώνει” χρήμα με αντίκρισμα την εμπιστοσύνη στην ικανότητά της να αποπληρώσει, κάτι που δημιουργεί ένα παράδοξο: Ποιος πραγματικά εκμεταλλεύεται ποιον; Η Αμερική τους υπόλοιπους μέσω “χαρτονομισμάτων χωρίς αντίκρισμα” ή το αντίστροφο;

Το “μεγάλο ερώτημα”: Εκμεταλλεύεται η Αμερική τον πλανήτη;

Το δολάριο δεν υποστηρίζεται από φυσικό απόθεμα, όπως γινόταν με τον χρυσό μέχρι το 1971. Πλέον, στηρίζεται στη συλλογική πίστη. Οι ΗΠΑ μπορούν να τυπώνουν νέα χρήματα κατά βούληση, τα οποία ανταλλάσσονται με πραγματικά προϊόντα, υπηρεσίες και τεχνολογία από άλλες χώρες.

Επιπλέον, πολλά από αυτά τα δολάρια επιστρέφουν ως δάνεια στο αμερικανικό δημόσιο, το οποίο θα τα αποπληρώσει… στο μέλλον, πιθανότατα σε χαμηλότερη αγοραστική αξία, λόγω πληθωρισμού. Έτσι, άλλες χώρες ουσιαστικά επενδύουν σε μια “υποτιμημένη επιστροφή”.

Ο Warren Buffett και το αμερικανικό χρέος

Η Berkshire Hathaway, ο επενδυτικός κολοσσός του Warren Buffett, διακρατεί σήμερα σχεδόν $301 δισ. σε Treasury Bills, δηλαδή βραχυχρόνια ομόλογα του αμερικανικού κράτους. Αυτό αντιστοιχεί περίπου στο 5% της συνολικής αγοράς αυτών των τίτλων.

Για την ακρίβεια:

Τα Treasury Bills καλύπτουν σήμερα το 21% του συνολικού χρέους των ΗΠΑ

Από τα $6,16 τρισ. που διακινούνται σε T-Bills, η Berkshire κατέχει $301 δισ.

Με μέσο επιτόκιο 4,3%, ο Buffett εισπράττει ετησίως περίπου $12,9 δισ.

Αν το διαιρέσουμε στους Αμερικανούς φορολογούμενους, αντιστοιχεί σε $83 τον χρόνο ανά πολίτη!

Συμπέρασμα: Παγκόσμιο ισοζύγιο ή άνιση ανταλλαγή;

Η οικονομική ηγεμονία των ΗΠΑ δεν βασίζεται μόνο στη στρατιωτική ισχύ, αλλά και στη μοναδική τους δυνατότητα να δημιουργούν χρήμα που ο κόσμος αποδέχεται και επανεπενδύει. Το ερώτημα δεν είναι μόνο τεχνικό — είναι και φιλοσοφικό:

Μήπως το πιο ισχυρό “εξαγώγιμο προϊόν” της Αμερικής είναι το ίδιο το δολάριο;